Trĩ ngoại là một tình trạng bệnh lý không nguy hiểm, nhưng nếu không được can thiệp kịp thời và đúng cách, nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và tác động xấu đến hệ tiêu hóa. Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị trĩ ngoại như: dùng thuốc Tây y, thuốc Đông Y, phẫu thuật cắt trĩ,…
1.Tổng quan về bệnh trĩ ngoại
Bệnh trĩ ngoại là một tình trạng trong đó xuất hiện búi trĩ ở khu vực xung quanh hậu môn, thường gây đau đớn cho người bệnh. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây ra bệnh trĩ ngoại bao gồm việc nâng đồ vật nặng, chế độ ăn ít chất xơ, tình trạng béo phì, thai kỳ, thời gian dài ngồi hoặc đứng, thực hiện đại tiện không đúng cách, và cổ trướng (tích tụ chất lỏng gây áp lực lên dạ dày và ruột),…
Bệnh trĩ ngoại và bệnh trĩ nội có sự khác biệt về vị trí của búi trĩ. Trĩ nội xuất hiện búi trĩ bên trong thành trực tràng, thường không gây đau nhưng thường gây ra sự chảy máu khi đi tiêu. Trong trường hợp bệnh trĩ ngoại, búi trĩ xuất hiện bên ngoài hậu môn và thường gây đau đớn hơn so với trĩ nội. Một người có thể bị cả bệnh trĩ nội và trĩ ngoại cùng lúc.
Triệu chứng của bệnh trĩ ngoại bao gồm sự ngứa và đau ở khu vực hậu môn, việc có máu trong phân sau khi đi tiêu (máu thường không nhiều), và có thể xuất hiện cục máu đông trong búi trĩ. Bệnh trĩ ngoại có thể được phân loại thành các cấp độ khác nhau, được gọi là trĩ ngoại độ 1, 2, 3, 4, phản ánh mức độ nghiêm trọng tăng dần của bệnh.
2.Các nguyên nhân phổ biến của bệnh trĩ:
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra bệnh trĩ vẫn chưa được xác định rõ, nhưng bệnh trĩ thường phát triển dễ dàng ở những người có các yếu tố thuận lợi làm tăng áp lực trong trực tràng và chèn ép hệ thống tĩnh mạch vùng hậu môn. Điều này dẫn đến trở ngại trong luồng máu trên tĩnh mạch, khiến máu tĩnh mạch tắc nghẽn và tạo thành búi trĩ. Các yếu tố thuận lợi cho sự hình thành bệnh trĩ bao gồm:
– Chế độ ăn uống không khoa học: Ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, tiêu thụ nhiều bia rượu, và ăn đồ ăn nhanh có thể góp phần vào hình thành bệnh trĩ. Đặc biệt, việc thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống là nguyên nhân hàng đầu gây ra sự khô khan của phân, làm cho đại tiện trở nên khó khăn.
– Thời gian dài ngồi nhiều và ít vận động: Các nhóm nghề nghiệp như nhân viên văn phòng, công nhân, thợ may, và lái xe thường dễ mắc bệnh trĩ. Điều này bởi vì công việc của họ đòi hỏi phải duy trì lâu một tư thế hoặc thường xuyên phải nâng và mang đồ nặng. Thời gian dài trong tư thế này có thể tạo áp lực lên các dây thần kinh hậu môn và gây ra sưng phồng và giãn tĩnh mạch, tạo thành búi trĩ.
-Tình trạng táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài
Táo bón và trĩ thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Khi bị bệnh trĩ, việc đi tiêu thường gây ra đau và rát, gây không thoải mái. Nhiều người bệnh thậm chí sợ đau hơn nên trì hoãn việc vào nhà vệ sinh, điều này có thể dẫn đến tình trạng táo bón hoặc làm cho táo bón trở nên nghiêm trọng hơn. Tình trạng táo bón kéo dài hoặc tiêu chảy kéo dài khiến cơ bên trong ruột phải hoạt động mạnh hơn, tạo ra áp lực lớn lên tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng, từ đó có thể góp phần vào sự hình thành bệnh trĩ.
Ngoài ra, còn có một số yếu tố khách quan khác cũng tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ, như phụ nữ mang thai, tình trạng béo phì, và căng thẳng tâm lý thường xuyên.
3. Triệu chứng của bệnh trĩ ngoại
Triệu chứng của trĩ ngoại có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Dưới đây là mô tả các triệu chứng phổ biến của bệnh trĩ ngoại:
* Dấu hiệu trĩ ngoại nhẹ :
– Xuất hiện máu đỏ tươi trong phân sau khi đi tiêu.
– Cảm giác mót rặn hoặc tức ở khu vực hậu môn.
– Đau rát ở hậu môn xuất hiện trong và sau khi đi tiêu, hoặc có thể xuất hiện một cách âm ỉ suốt cả ngày, đặc biệt khi ngồi lâu.
– Cảm giác búi trĩ trượt ra ngoài hậu môn.
– Sự ngứa ở khu vực xung quanh hậu môn hoặc khu vực trực tràng.
* Dấu hiệu trĩ ngoại nặng:
– Hậu môn xuất hiện các mô màu đỏ, giống như thịt thừa.
– Búi trĩ có màu đỏ và chứa nhiều mạch máu bên trong.
– Hậu môn thường có cảm giác nóng rát.
– Búi trĩ phình to và thường có màu xanh tím.
– Búi trĩ có khả năng hình thành huyết khối, gây đau đớn và có nguy cơ bị vỡ khi tiếp xúc ma sát.
4.Các giai đoạn của bệnh trĩ ngoại
Bệnh trĩ ngoại phát triển qua 4 giai đoạn khác nhau, với mức độ nghiêm trọng gia tăng dần theo thời gian.
– Giai đoạn 1: Trĩ mới hình thành, không có triệu chứng rõ ràng.
– Giai đoạn 2: Búi trĩ bắt đầu tăng kích thước và lòi ra ngoài hậu môn, gây ra cảm giác vướng víu và khó chịu.
– Giai đoạn 3: Búi trĩ tiếp tục phình to, gây ra tắc nghẽn trong mạch máu, đồng thời gây ra đau đớn và sự chảy máu.
– Giai đoạn 4: Búi trĩ bị viêm, sưng to và gây đau đớn nghiêm trọng. Giai đoạn này có nguy cơ cao về biến chứng và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và hoạt động hàng ngày của người bệnh.
5. Phương pháp điều trị trĩ ngoại
**Phương pháp nội khoa:**
– Tuân thủ chế độ ăn uống giàu chất xơ, bao gồm việc tiêu thụ nhiều trái cây, rau củ, và ngũ cốc nguyên hạt.
– Sử dụng các loại thuốc bôi hoặc thuốc cải thiện tuần hoàn máu, ví dụ như hydrocortisone hoặc kem chứa thành phần cây phỉ để giảm ngứa và rát.
– Ngâm hậu môn trong nước ấm hàng ngày từ 2 đến 3 lần, mỗi lần trong khoảng 10 đến 15 phút.
– Tránh vận động nặng, ngồi hoặc đứng lâu.
– Có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn (OTC), như ibuprofen, acetaminophen, hoặc aspirin, khi được sự đồng ý của bác sĩ.
– Duy trì vệ sinh hậu môn sau khi đi tiêu bằng cách sử dụng khăn ướt hoặc miếng bông để lau nhẹ.
– Sử dụng túi đá lạnh được bọc trong khăn mềm để chườm vùng hậu môn và giúp giảm sưng đau.
– Sử dụng nước muối ưu trương để tạo thành nước đá, sau đó sử dụng để chườm trĩ ngoại và cải thiện tình trạng tắc mạch.
– Ngồi trên gối có lỗ khi phải làm việc trong thời gian dài.
– Bổ sung thực phẩm giàu collagen như cá hồi, ngừ, và rong biển.
**Phương pháp ngoại khoa:**
– Phẫu thuật cắt bỏ búi trĩ ngoại thông qua phẫu thuật dao Plasma lạnh, với lợi ích chính là nhiệt độ thấp giúp tránh tình trạng bỏng và giảm đau. Phẫu thuật này tạo ra vết thương ở vùng hậu môn và sau vài tuần vết thương sẽ lành hoàn toàn. Thường áp dụng cho trĩ nội, trĩ ngoại, và trường hợp trĩ biến chứng với tắc mạch và sa nghẹt.
– Các kỹ thuật chăm sóc vết thương sau phẫu thuật được thực hiện theo từng trường hợp cụ thể để đảm bảo việc lành thường suôn sẻ và tư vấn về cách ngăn ngừa tái phát.
6. Các biện pháp phòng ngừa bệnh trĩ ngoại
Không có biện pháp phòng ngừa cụ thể dành riêng cho bệnh trĩ ngoại, tuy nhiên, mọi người có thể thực hiện các biện pháp sau để ngăn ngừa bệnh trĩ nói chung:
**Chế độ ăn uống lành mạnh:** Bao gồm việc tiêu thụ nhiều rau xanh và thức ăn giàu chất xơ, bao gồm cả chất xơ tan và không tan.
**Uống đủ nước:** Duy trì cơ thể luôn đủ nước là quan trọng để giảm nguy cơ táo bón.
**Tránh ngồi bồn cầu lâu và rặn khi đi tiêu:** Hạn chế thời gian ngồi trên bồn cầu và tránh tạo áp lực bất cần khi đi tiêu.
**Tránh thực phẩm kích thích:** Tránh ăn thức ăn cay và nóng, có thể gây kích thích vùng hậu môn.
**Hạn chế tiêu thụ bia và rượu:** Những loại thức uống này có thể gây tăng áp lực trong hệ tiêu hóa.
**Tránh ngồi lâu:** Đứng dậy và đi lại ít nhất mỗi 30 phút nếu bạn phải ngồi trong thời gian dài.
**Vận động thường xuyên:** Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để kích thích hoạt động ruột.
**Lựa chọn quần áo thoải mái:** Tránh mặc quần áo chật, có thể gây cọ xát vùng hậu môn.
**Tránh tiêu chảy và táo bón kéo dài:** Cố gắng duy trì sự cân đối trong chế độ ăn uống để tránh tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
**Chăm sóc sức khỏe khi mang thai:** Phụ nữ mang thai cần chú ý đến chế độ ăn uống và hoạt động thể dục để giảm nguy cơ mắc bệnh trĩ.
**Kiểm tra sức khỏe định kỳ:** Nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe và nếu có bất kỳ vấn đề nghi ngờ nào ở vùng hậu môn, hãy tới bệnh viện để được tư vấn và kiểm tra sớm.
**Ngồi gối khoét lỗ:** Khi phải làm việc lâu hoặc lái xe đường dài, có thể sử dụng ghế có khe gối để giảm áp lực lên vùng hậu môn.
**Bổ sung collagen:** Có thể bổ sung thực phẩm giàu collagen như cá hồi, ngừ, và rong biển để hỗ trợ sức khỏe của vùng hậu môn.
Nhớ rằng việc duy trì lối sống lành mạnh và chế độ ăn uống cân đối có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa bệnh trĩ.