Trong giai đoạn ban đầu, ung thư gan có thể không thể hiện triệu chứng hoặc thể hiện chúng rất ít và khó phát hiện. Sự nhận biết sớm sẽ làm cho quá trình điều trị trở nên hiệu quả hơn. Hãy tìm hiểu thêm về các dấu hiệu đặc trưng để xác định bệnh ung thư gan giai đoạn đầu trong bài viết dưới đây.
1. Định nghĩa của Ung thư gan
Ung thư gan, còn được gọi là ung thư gan nguyên phát, là một tình trạng trong đó các tế bào không lành mạnh trong gan phát triển và lan rộng nhanh chóng. Sự biến đổi này làm cho gan không thể thực hiện chức năng bình thường, gây ra những tác động có hại và nghiêm trọng đối với cơ thể.
2. Ung thư gan ở giai đoạn đầu
Các triệu chứng của ung thư gan ở giai đoạn sớm thường rất khó nhận biết. Hầu hết các biểu hiện ban đầu của bệnh thường bị bỏ qua vì chúng có thể được hiểu là các phản ứng bình thường của cơ thể. Một lý do khác khiến việc phát hiện ung thư gan trở nên khó khăn là bởi vì ở những giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Chỉ khi các tế bào ung thư lan rộng đến một mức độ nhất định, các dấu hiệu bất thường mới xuất hiện. Lúc đó, việc điều trị có thể trở nên khó khăn và dù có hóa trị hoặc phẫu thuật, cũng chỉ có thể làm dịu bệnh và kéo dài thời gian sống của bệnh nhân.
3. Nguyên nhân gây bệnh
Hiện tại, nguyên nhân chính gây ra ung thư gan vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng bởi khoa học. Tuy nhiên, có một số yếu tố đã được nghiên cứu và xác định làm tăng nguy cơ mắc bệnh này:
– Xơ gan: Xơ gan là tình trạng mà gan hình thành nhiều mô sẹo do sự tổn thương của nhiều dạng bệnh gan khác nhau, bao gồm viêm gan, gan nhiễm mỡ, và chứng nghiện rượu, bia. Khi các mô sẹo phát triển, gan cố gắng tự sửa chữa bằng cách sản xuất tế bào mới. Mức độ này càng nhiều, cơ hội để xảy ra đột biến tế bào tăng, dẫn đến hình thành khối u gan, gây ra sự suy giảm chức năng gan.
– Viêm gan B và viêm gan C: Viêm gan do virus A, B, C, D, E, G gây ra là tình trạng mà tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương mạn tính hoặc cấp tính do nhiễm virus. Tại Việt Nam, viêm gan virus B và C được quan tâm nhiều nhất do khả năng gây ra xơ gan và ung thư gan. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 70% trường hợp tử vong do viêm gan B dẫn đến sự phát triển của ung thư gan. Mỗi 100 người nhiễm virus viêm gan C, từ 1 đến 5 người có thể tử vong do xơ gan hoặc ung thư gan.
– Tiêu thụ rượu, bia: Khi cồn từ rượu và bia nhập vào cơ thể, chỉ có 10% lượng cồn được loại bỏ qua đường tiểu, mồ hôi và hơi thở, trong khi 90% còn lại chuyển trực tiếp đến gan. Các tế bào gan có nhiệm vụ xử lý và loại bỏ chất độc từ cồn. Nếu tiêu thụ cồn vượt quá mức, tế bào gan hoạt động quá tải, biến cồn thành acetaldehyde – một chất độc gây tổn thương gan và gây ra ung thư gan.
– Các yếu tố khác: Còn có một số yếu tố khác như giới tính (nam giới có nguy cơ cao hơn do thói quen uống rượu, hút thuốc và căng thẳng), di truyền (tiền sử gia đình mắc ung thư gan), thực phẩm không đảm bảo vệ sinh (có thể chứa Aflatoxin – một chất gây ung thư), và tiếp xúc với hóa chất độc hại từ thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, và chất thải công nghiệp.
4. Dấu hiệu của ung thư gan giai đoạn đầu
Ung thư gan là một trong những căn bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất ngày nay, thường được phát hiện ở giai đoạn muộn. Do đó, việc phát hiện bệnh sớm đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả của quá trình điều trị. Dưới đây là một số triệu chứng của ung thư gan giai đoạn đầu mà bạn nên nhận biết:
– Mệt mỏi: Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến, nhưng cũng là một trong những biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân ung thư gan. Nếu bạn trải qua mệt mỏi kéo dài kèm theo các triệu chứng suy giảm chức năng gan khác, đó có thể là dấu hiệu của ung thư gan giai đoạn đầu.
– Rối loạn tiêu hóa: Sự tổn thương gan và suy giảm chức năng gan có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thụ thức ăn, gây ra các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như chán ăn, ăn không ngon miệng, buồn nôn, và nôn mửa. Triệu chứng này cũng gây ra sự suy giảm cân nhanh chóng.
– Đau và sưng bụng: Gan nằm ở phần trên bên phải của bụng, và ở giai đoạn đầu, tế bào ung thư có thể gây kích ứng và viêm gan, dẫn đến việc gan sưng to. Do đó, bạn có thể cảm thấy đau bên phải bên dưới lồng ngực và thấy sưng bụng ở vùng gan. Tình trạng đau và sưng bụng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi khối u phát triển.
– Sút cân: Giảm cân không giải thích được là một trong những dấu hiệu của ung thư gan giai đoạn đầu. Gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của cơ thể, và khi chức năng gan suy giảm, sự suy giảm cân sẽ xảy ra một cách nhanh chóng mà không cần giảm cường độ ăn uống.
– Nước tiểu sẫm màu: Sự tăng bilirubin trong máu có thể thay đổi màu sắc của nước tiểu từ màu vàng đậm đến nâu. Nếu bạn không dùng bất kỳ loại thuốc nào và nước tiểu có sự thay đổi màu sắc, bạn nên thăm khám để tìm hiểu nguyên nhân, có thể liên quan đến ung thư gan giai đoạn đầu.
– Vàng da: Vàng da là biểu hiện của suy giảm chức năng gan và đây cũng là dấu hiệu sớm của ung thư gan. Chức năng gan kém dẫn đến tích tụ bilirubin trong cơ thể, gây ra da và lòng trắng của mắt trở nên vàng. Bệnh nhân cần phải thăm bác sĩ khi xuất hiện triệu chứng này.
– Ngứa: Ngứa da cũng là một dấu hiệu cần chú ý. Mặc dù ngứa da thường không nguy hiểm, nhưng nếu nó kéo dài và lan rộng trên toàn cơ thể, có thể là dấu hiệu của tổn thương gan.
– Các triệu chứng khác giống như cảm cúm: Một số bệnh nhân ung thư gan có thể trải qua các triệu chứng như sốt, yếu đuối, mệt mỏi quá mức, đau đầu, ớn lạnh, hoặc ra nhiều mồ hôi.
5. Chẩn đoán và điều trị
Chẩn đoán ung thư gan thường dựa trên các phương pháp sau:
– Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ thực hiện kiểm tra cơ thể bệnh nhân để xác định các triệu chứng và dấu hiệu có liên quan đến ung thư gan.- Chẩn đoán hình ảnh:** Sử dụng các phương pháp hình ảnh như siêu âm (để phát hiện khối u có kích thước trên 1cm, xác định xơ gan, và tăng áp lực tĩnh mạch cửa), CT-Scan (chụp cắt lớp vi tính), MRI (cộng hưởng từ từ hạt proton) để quan sát khối u rõ hơn và đánh giá tổn thương gan một cách chính xác.
– Chỉ dấu sinh hóa: Sử dụng các chỉ dấu sinh hóa như a-fetoprotein (AFP), AFP-L3, DCP hay PIVKA II để hỗ trợ trong việc xác định ung thư gan và theo dõi sự tiến triển của bệnh.
Quá trình điều trị ung thư gan thường rất phức tạp và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước của khối u, vị trí, số lượng khối u, tuổi tác, và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Nếu điều trị không được tiến hành kịp thời hoặc không thực hiện đúng cách, tế bào ung thư có thể lan rộng đến các cơ quan khác trên cơ thể, gọi là ung thư gan di căn. Các khối u cũng có thể lan đến hạch bạch huyết lân cận, phổi, và xương.
Thời gian sống trên 5 năm của bệnh nhân ung thư gan sẽ thay đổi tùy theo giai đoạn của bệnh:
– Ung thư gan giai đoạn 1: Khối u vẫn ở trong gan, điều trị không quá phức tạp, cơ hội sống trên 5 năm là khoảng 31%.
– Ung thư gan giai đoạn 2: Khối u xâm lấn vào các mạch máu gan và lan rộng tới nhiều mô trong gan, cơ hội sống trên 5 năm là khoảng 19%.
– Ung thư gan giai đoạn 3: Cơ hội sống trên 5 năm là khoảng 11%.
– Ung thư gan giai đoạn cuối: Thời gian sống trên 5 năm chỉ còn 3%.
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào tiến triển của khối u, vị trí và số lượng khối u, cũng như tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng thể:
– Khối u nhỏ: Phẫu thuật để loại bỏ khối u, cắt gan, hoặc ghép gan có thể được thực hiện.
– Khối u lớn: Đốt cháy khối u gan bằng sóng cao tần, vi sóng, tiêm cồn, nút mạch hóa dầu, nút mạch hóa chất, xạ trị, hóa trị, và các phương pháp điều trị liệu pháp trúng đích sinh học có thể được áp dụng.
– Khối u lớn, xâm lấn di căn: Các phương pháp hoá tắc mạch hay xạ trị chiếu trong chọn lọc có thể được áp dụng.
Một phương pháp điều trị cụ thể sẽ được lựa chọn bởi đội ngũ chuyên gia y tế dựa trên tình trạng của bệnh nhân và tiến triển của bệnh.